5 นิทานพรรณนา

          พระเจ้ามหากัปปินะกษัตริย์แห่งพระนครกุกกุฏวดี ทรงมีรับสั่งให้เหล่าอำมาตย์เที่ยวสืบข่าวเกี่ยวกับการบังเกิดขึ้นของพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ อยู่มาวันหนึ่งพระองค์ และเหล่าบริวารได้พบพ่อค้าซึ่งเดินทางมาจากนครสาวัตถี ทรงตรัสถามจึงทราบความว่า พระพุทธเจ้า พระธรรมเจ้า พระสงฆ์เจ้า ได้บังเกิดขึ้นแล้วในโลก พระองค์ทรงบังเกิดความศรัทธาอย่างแรงกล้า จึงรีบเดินทางเข้าพบพระพุทธองค์ เมื่อได้สดับพระธรรมเทศนาแล้ว ท่านพระมหากัปปินะมักเที่ยวเปล่งอุทานว่า "สุขหนอ สุขหนอ" อยู่เสมอๆ เหล่าภิกษุต่างสำคัญว่าท่านเปล่งวาจาเช่นนั้น เหตุเพราะยังระลึกถึงความสุขในราชสมบัติของพระราชา

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ทีฆาวุราชกุมารเจ้าชายผู้ผลัดจากถิ่นกำเนิด ทรงคิดจะแก้แค้นแทนพระบิดาพระมารดาที่ถูกประหารชีวิตโดยพระเจ้าพรหมทัตกาสีราช ด้วยความโศกเศร้า และอาลัยในพระบิดาพระมารดา ทีฆาวุราชกุมารทรงขับร้อง และดีดพิณคลอเสียงขับขานที่ทุกข์ระทมอยู่ที่โรงเลี้ยงช้างในยามค่ำคืน พระเจ้าพรหมทัตกาสีราชทรงสดับเสียงพิณนั้น จึงทรงให้นำตัวมาเข้าเฝ้าเพื่อให้อยู่รับใช้พระองค์ และทรงแต่งตั้งให้เป็นอำมาตย์คนสนิท ในที่สุดเจ้าชายทีฆาวุราชกุมารก็สบโอกาสที่จะลงมือสังหารศัตรู แต่ด้วยระลึกถึงคำพระบิดาจึงระงับความโกรธและอภัยให้ศัตรู ปราศจากการผูกเวรต่อกันและกัน

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

                     พระโพธิสัตว์ได้ถือกำเนิดในตระกูลพ่อค้าในกรุงพาราณสี เมื่อถึงวัยทำงานได้นำสินค้าบรรทุกเกวียนไปขายยังต่างถิ่นเป็นประจำ มีบุตรพ่อค้าเกวียนอีกคนหนึ่ง ซึ่งเป็นคนหูเบาเขาจึงมักตัดสินใจผิดพลาดเป็นประจำ วันหนึ่งพ่อค้าเกวียนผู้หูเบาคิดว่าตนควรจะออกเดินทางไปก่อนพระโพธิสัตว์ ในขณะเดินทางได้พบกับยักษ์กลุ่มหนึ่งที่ได้จำแลงแปลงกายเป็นคนและเดินทางสวนมา ต่างพากันเคี้ยวกินเหง้าบัวอย่างเอร็ดอร่อย ทำทีว่าหนทางที่พวกตนผ่านมานั้นมีน้ำท่าอุดมสมบูรณ์ พ่อค้าผู้หูเบาไม่คิดหน้าคิดหลังให้รอบคอบ จึงสั่งบริวารให้เทน้ำในตุ่มทิ้งเสียหวังจะได้พบน้ำบ่อหน้าแต่เดินทางไปตลอดวันหาน้ำสักหยดก็ไม่มี จึงรู้ว่าถูกหลอกจากพวกยักษ์เสียแล้ว เพียงเพราะความเขลาของตน

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

                   กลางป่าใหญ่ที่อุดมสมบูรณ์รายล้อมไปด้วยต้นไม้น้อยใหญ่ เจ้านกน้อยทำรังอยู่บนตันไม้ ในบึงที่กว้างขวางเป็นที่อาศัยของเต่า และป่าอันอุดมมีกวางอาศัยอยู่ สัตว์ทั้งสามต่างรักใคร่และดูแลกันตลอดมา จนวันหนึ่งเจ้ากวางโชคร้ายถูกบ่วงเชือกของนายพราน มันจึงร้องขอความช่วยเหลือจากเพื่อนรักทั้งสอง เมื่อนกและเต่าได้ยินต่างรีบรุดเข้าช่วย เจ้าเต่ารีบกัดเชือกอย่างสุดกำลังแม้ฟันทุกซี่ของมันจะโยกคลอนจนเลือดไหลเต็มปากแล้วก็ตาม เพียงเพื่ออยากช่วยเพื่อนรักให้พ้นภัย

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

              ชายผู้หนึ่งร่วมเดินทางไปกับคณะพ่อค้า กลุ่มเกวียนบรรทุกสินค้าเริ่มเคลื่อนออกจากเมืองมุ่งสู่อีกเมืองเพื่อค้าขาย เมื่อตะวันลับขอบฟ้า กลุ่มพ่อค้าต่างพากันหยุดพัก ส่วนชายหนุ่มผู้ร่วมเดินทางมาด้วยนั้นหยิบท่อนไม้มาจุดไฟ และเดินจงกรมไปรอบ ๆ เกวียน ในขณะนั้น มีโจรแอบซุ่มอยู่หลังพุ่มไม้เพื่อปล้นคณะพ่อค้า เหล่าโจรป่ายังคงเฝ้ารอคอยรอบแล้วรอบเล่า แต่ชายหนุ่มผู้นั้นไม่มีทีท่าว่าจะหยุดพักหรือเดินไปทางอื่นแม้แต่น้อย จนเวลาล่วงผ่านไปใกล้เช้าหัวหน้าโจรจึงตัดสินใจยุติการปล้น เหตุเพราะเห็นว่าบุรุษผู้นี้ คือ ผู้ที่ดำรงตนในความไม่ประมาท

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ในอดีตกาล พระโพธิสัตว์ได้เกิดในตระกูลที่มีโภคะมาก ครั้นเจริญวัยแล้วได้ออกบวชเป็นฤาษีอาศัยอยู่ในบรรณศาลาที่ซอกเขาแห่งหนึ่ง เหล่าคนเลี้ยงแพะได้ปล่อยฝูงแพะเที่ยวหากินอยู่ในซอกเขาแห่งนี้เรื่อยมา วันหนึ่งมีเสือเหลืองผู้หิวโซได้เห็นแม่แพะออกไปหากินไกลฝูง เดินรั้งท้ายอยู่ตัวเดียว จึงคิดว่าจะจับแม่แพะนั้นกินเสียจึงยืนขวางแม่แพะอยู่ เมื่อแม่แพะเห็นดังนั้นก็มีน้ำใจปราศรัยด้วยวาจาอ่อนหวานกับเสือเหลืองตัวนี้ ด้วยอุบายเพื่อรักษาชีวิตของตนไว้

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

            พระโพธิสัตว์ได้เกิดเป็นราชกุมารของพระราชาผู้ครองเมืองพาราณสี เมื่อมีอายุได้ 7 ขวบ พระบิดาก็สวรรคต เหล่าอำมาตย์ต่างเห็นว่าราชาองค์น้อยยังไม่สามารถปกครองเมืองได้ จึงพากันทดสอบภูมิปัญญาและได้ทราบถึงอัจฉริยะของพระกุมารจึงได้อภิเษกให้ขึ้นครองราชย์ตั้งแต่บัดนั้น

             ส่วนทาสผู้เคยรับใช้พระราชาองค์ก่อนเช่นนายคามณิจันท์ เมื่อสิ้นรัชกาลของพระองค์แล้ว เขาได้ปลีกตัวออกไปประกอบอาชีพกสิกรรมที่หมู่บ้านแห่งหนึ่ง เขานั้นไม่มีโคในการทำนาจึงได้ไปยืมโคจากเพื่อนบ้านเพื่อมาไถนา ตกเย็นจึงได้นำโคไปคืน เห็นเจ้าของโคกำลังนั่งกินข้าวอยู่ก็เกิดความเกรงใจจึงปล่อยโคเข้าคอกไป ตกดึกมีโจรมาลักโคเหล่านั้นไปหมด เจ้าของโคถึงแม้รู้อยู่ว่าโคถูกขโมยไปก็ไปทวงโคกับนายคามณีจันท์พร้อมกับปรับสินไหมและนำความไปแจ้งยังเมืองหลวง เหตุเพราะต้องการหาผู้รับผิดในครั้งนี้

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

                   พราหมณ์ตระกูลหนึ่งได้ให้กำเนิดลูกน้อยเป็นทายาท สองสามีภรรยาต่างเลี้ยงดูลูกน้อยอย่างมีความสุข จนกระทั่งวันหนึ่งนางพราหมณ์มณีผู้เป็นภรรยาได้มาจากไป พราหมณ์จึงอุ้มลูกน้อยเข้าสู่ป่าและบวชเป็นฤาษี ส่วนบุตรน้อยบวชเป็นดาบสกุมาร ครั้นเข้าสู่ฤดูฝน มีลิงตัวหนึ่งถูกความหนาวจากฝนเบียดเบียนเดินหนาวจนตัวสั่น ลิงนั้นได้นุ่งห่มผ้าของดาบสที่ตายไปแล้วปลอมตัวมายืนหลอกลวงอยู่ที่ประตูบรรณศาลาของดาบสสองพ่อลูก ดาบสกุมารเห็นลิงนั้น จึงกล่าวกับบิดาว่า “มีดาบสผู้หนึ่งยืนหนาวสั่นอยู่ พ่อเรียกดาบสนั้นเข้ามา ที่นี้เถิด” เหตุเพราะถูกเจ้าลิงลวงหลอกให้เข้าใจว่านั้นคือ ดาบส

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

                ฤๅษีตนหนึ่งได้ใช้บริการเรือจ้างของนายอาวาริยปิตาเพื่อข้ามฝาก เขารีบถามขึ้นทันทีว่าจะให้ค่าจ้างเรือเท่าไร ฤๅษีตนนั้นตอบกลับไปว่าจะให้ของดีที่ทำให้ร่ำรวยทรัพย์สิน เมื่อถึงที่หมายฤๅษีจึงให้คาถาความเจริญแห่งอรรถและธรรมแก่เขาพร้อมกล่าวกับคนแจวเรือว่านอกจากโอวาทนี้แล้วก็ไม่มีสิ่งใดจะให้ ทำให้คนแจวเรือโกรธมากและผลักฤๅษีให้ล้มลงแล้วนั่งทับอกตบปากฤาษีตนนั้นทันที

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

             พระโพธิสัตว์ได้กำเนิดในตระกูลพ่อค้าพาณิชย์ในเมืองพาราณสี มีชื่อว่า สุชาตกุมาร วันหนึ่งปู่ของเขาได้เสียชีวิตลง ผู้เป็นบิดาตกอยู่ในอาการเศร้าโศกตลอดมา เทียวไปไหว้กระดูกนั้นแล้วนั่งร้องไห้คร่ำครวญเป็นประจำ สุชาตกุมารเห็นบิดาตกอยู่ในอาการเช่นนี้ทุกวันจึงคิดหาวิธีเตือนสติ วันหนึ่งเขาเดินไปนอกบ้านเห็นวัวตาย จึงนำหญ้าและน้ำมาวางไว้ข้างหน้าแล้วพูดว่ากับซากวัวว่า จงกินหญ้า จงดื่มน้ำ ผู้คนต่างกล่าวกันไปว่าสุชาตกุมารเป็นบ้าแล้ว นั่งป้อนอาหารวัวที่ตาย เพียงเพื่อต้องการเตือนสติบิดา

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.