Açık Mimarlık

Yılın son programında H. Cenk Dereli ile Yağmur Yıldırım, 2023'ün mimarlık gündemlerini değerlendiriyor.

Hatay Mimarlar Odası, Architecture Sans Frontieres ve Herkes İçin Mimarlık Derneği, Antakya'da geçtiğimiz Kasım ayında 'Antakya'nın Yaşayan Mirası' konulu bir forum düzenledi. Forumdaki tartışmalardan yola çıkarak Emrah Güllüoğlu, Tuğze Tezer ve Emre Gündoğdu bu programda Antakya'daki mevcut durumu konuşuyor.

Bu programda Nahid Sırrı Örik’in 1947-48 yıllarında yazdığı ve Oğlak Yayınları’nın 2008 yılında yayımladığı Tersine Giden Yol romanındaki Cezmi karakterinin gözünden 1930’lu yılların Ankara’sına bakıyoruz.

​​​​​​​Abdülhamid dönemi vezirlerinden birinin oğlu olan, İstanbul’da çok şaşaalı bir hayat süren Cezmi, bir skandal sonucunda babası tarafından evden kovulur ve evlatlıktan reddedilir. İstanbul’da barınamayan Cezmi, yeni bir şans aramak için Ankara’ya gider ve yeni başkentin yeni kurumlarında ve sosyal sınıflarında kendine bir yer arar. Romandaki anlatılar üzerinden Ankara’nın yeni başkent olarak inşasını ve mekansal pratiklerini, İstanbul ve Ankara arasındaki gerilimleri tartışıyoruz.

Konuğumuz iç mimar ve sanatçı Metehan Özcan ile Versus Art Project'te devam eden kişisel sergisi "Prova"daki işleri ve mekan, arşiv, hafıza üzerine konuşuyoruz.

Konuğumuz fotoğraf sanatçısı Emin Altan ile, 2015-2020 yılları arasında üzerinde çalıştığı Çernobil fotoğraf serisini, oluşum sürecini ve Çernobil'deki deneyimlerini konuşuyoruz. Çöken endüstri mirası üzerine görsel projeler üreten Altan'ın Çernobil fotoğrafları, aynı isimle kitap olarak yayımlandı. Ayrıca farklı yazarların nükleer felaket üzerine makalelerini de bir araya getiren kitabın editörlüğünü Cemil Aksu gerçekleştirdi, Esen Karol'un tasarımıyla Türkçe kitap Ceylan yayınlarının Polen Ekoloji Kitapları serisinden, İngilizce kitap Manifold'dan yayımlandı. Altan'ın Çernobil fotoğraflarından bir seçki ayrıca 16 Aralık'a kadar The Empire Project'te sergileniyor.

Venedik Bienali 18. Mimarlık Sergisi Lesley Lokko küratörlüğünde, "Geleceğin Laboratuvarı" teması ile gerçekleşiyor ve 26 Kasım'da sona eriyor. Bienaldeki Türkiye pavyonu açık çağrı süreci ile belirleniyor; bu yıl SO Mimarlık'tan Sevince Bayrak ve Oral Göktaş'ın küratörlüğündeki "Hayalet Hikayeleri: Mimarlığın Çuval Teorisi" projesi yer alıyor. İkiliyle projelerini ve bienali konuşuyoruz.

Herkes İçin Mimarlık’ın her ay yürüttüğü program serisinde bu hafta, Emre Gündoğdu’nun konuğu mimar Laçin Karaöz ile konumuz Bodrum'daki su ve barınma problemi.

1920'li yıllarının sonlarından itibaren Ankara'daki yeni hükümet, ülkenin ve özellikle yeni kurulan başkentin ihtiyacı olan altyapının, binaların, planların Avrupa'dan gelen uzmanlarca yapılması stratejisini benimsedi ve böylece Bruno Taut, Clemens Holzmeister, Ernst Arnold Egli, Hermann Jansen, Carl Christoph Lörcher, Paul Bonatz gibi mimar, şehir plancısı, mühendisler görevlendirilerek 1940'lı yıllara kadar birçok proje ürettiler. Nahid Sırrı Örik'in 1937 yılında Ülkü'de yayımlanan "Amerikalı Büyük Mimarla Şarklı Prenses Olan Karısı" isimli öyküsü, tam da bu ortamda geçiyor. Öyküde "büyük mimar" Herald Hopinas'ın yeni kurulan başkentin imarında rol alıp köprüler, antrepolar, fabrikalar yapmak amacıyla Ankara'ya gelişi, kendisine gösterilen ilgi ve dönemin Ankara'sı oldukça canlı biçimde anlatılıyor. Bu programda Nahid Sırrı Örik'in aktarımları ile 1937 yılının Ankara'sına ve mimarlık ortamına gidiyoruz.

Cumhuriyet'in 100. yılı için yayımladığımız bu program için, mimarlık üzerine düşünüp üreten farklı kişilerden Cumhuriyet dönemini onlara anımsatan, Cumhuriyet ideolojisini ya da mirasını yansıttığını düşündükleri bir yapıyı ya da projeyi anlatmalarını istedik. Böylece kişisel deneyimlerle de örülmüş farklı mimarlık hikayeleri ortaya çıktı. Bu ikinci bölümde Cenk Dereli, Burçin Altınsay, Ufuk Demirgüç ve Funda Uz'a sorduk; İzmir Maarif Vekâleti Kültür Pavyonu, Florya Deniz Köşkü ve Hukukçular Sitesi'ni dinliyoruz.

Cumhuriyet'in 100. yılı için yayımladığımız bu program için, mimarlık üzerine düşünüp üreten farklı kişilerden Cumhuriyet dönemini onlara anımsatan, Cumhuriyet ideolojisini ya da mirasını yansıttığını düşündükleri bir yapıyı ya da projeyi anlatmalarını istedik. Böylece kişisel deneyimlerle de örülmüş farklı mimarlık hikayeleri ortaya çıktı. Bu ilk bölümde Murat Germen, Müge Cengizkan, Orkun Dayıoğlu, Şebnem Yücel dört farklı yapının hikayesini aktarıyor; Atatürk Müze Köşkü, İller Bankası, Ankara Sergievi ve Gençlik Parkı.