Açık Mimarlık

Etrafı ahşap paravanlarla çevrili, deniz üzerinde kazıklarla sabitlenmiş, kadın ve erkek ayrı yapıları olan deniz hamamları, İstanbullular’ın hayatına on dokuzuncu yüzyılın ortalarında girdi. 1875’te İstanbul Şehremaneti, çıkardığı bir nizamname ile deniz hamamlarını kurallara bağladı; deniz hamamları da böylece meşrulaşmış oldu. Bu yeni pratikle İstanbullular’ın hayatına denize girme kültürünün girişi, beraberinde yeni alışkanlıkları, kafa karışıklıklarını, müzakereleri, çatışmaları da getirdi. Galata Köprüsü’nden Boğaz köylerine, bir zamanlar İstanbul’un hemen her kıyısında yer alan deniz hamamlarını anlattığımız bu bölümde, Hikmet Feridun Es, Ziya Osman Saba, Malik Aksel’in hatıralarından aktardıklarına da yer veriyoruz.

Bu yaz programında İstanbulluların deniz banyosu ile tanıştığı zamanlara gidiyor, mesire kültürünün nasıl sayfiyeye dönüştüğünden, 19. yüzyıldaki ilk deniz hamamlarından, Cumhuriyet dönemi plajlarından ve İstanbul’un plaj kültüründen bahsediyoruz.

Sıcak hava dalgalarında hem Türkiye'nin hem dünyanın kavrulduğu, arka arkaya günlük sıcaklık ortalaması rekorlarının kırıldığı bugünlerdeki programda İstanbul'un sıcağı ile ünlü eski yazlarına gidiyoruz. Gazeteci Hikmet Feridun Es'in 1981'de Yıllarboyu Tarih Dergisi'nde yayımlanan "Nerede Efendim O Eski Yazlar?" dizisinden yazılarına yer veriyoruz. Bu yazılarda Es, 19. yüzyıldan 1950'li yıllara İstanbul'un eski yazlarından, yaz yemeklerinden, ilk buzdolaplarından, sokak buzcuları ve dondurmacılarından, deniz hamamlarından, İstanbullular'ın serinlemek için bulduğu çarelerden söz ediyor.

Herkes İçin Mimarlık'ın her ayın üçüncü haftası Açık Mimarlık'ta yürüttüğü köşede bu hafta Emre Gündoğdu'nun konuğu, KAF Kolektif'ten Eren Şenkardeş. Deprem bölgesinde Şubat ayından beri çalışmalar yürüten KAF Kolektif'in gerçekleştirdiği projeleri, devam eden çalışmalarını, ihtiyaçlarını ve gelecek planlarını konuşuyoruz.

Sena Dursun ve Umut Pektetik’in sunduğu bu bölümde öğretim üyesi, sanat eleştirmeni ve Açık Radyo programcısı Rahmi Öğdül konuğumuz. Beden ve mekan konusunu, sakat beden tanımını, bedensel dezavantajlı bireyler için tasarlanan mekanların neden olduğu olumsuzlukları konuşuyoruz.

Reşad Ekrem Koçu arşivi ve İstanbul Ansiklopedisi üzerine “Başka Kayda Rastlanmadı” sergisi Salt Galata’da açıldı. Bu vesileyle, sergi küratörlerinden mimarlık tarihçisi Prof. Dr. Bülent Tanju ile Koçu’yu ve ansiklopedide nasıl bir İstanbul olduğunu konuşuyoruz.

6 Şubat depremleri sonrasında hem Türkiye'de hem pek çok ülkede insanlar bir araya gelerek örgütlendi, dayanışma ve destek kampanyaları düzenlendi, yeni toplumsal ağlar oluştu. Öte yandan, afet yeni göçmenler ve yeni diasporalar yarattı. Bu anlamda afetin kendisinin, afet bölgesinin ötesinde mekansallıkları olduğunu iddia etmek mümkün. New York-İstanbul'da yaşayan sanatçı Civan Özkanoğlu ve Hong Kong-Rotterdam'da yaşayan mimar Merve Bedir konuklarımız, hem de yurtdışındaki afet sonrası örgütlenmelere dair hem de sahadaki dair gözlemleri ve deneyimleri üzerine konuşuyoruz.

Evren Uzer ile 6 Şubat depremleri sonrasında gerçekleştirdiğimiz serinin bu yeni programda konuklarımız sosyolog ve İSİG Meclisi gönüllüsü Dr. Aslı Odman ile siyaset bilimci ve Dört Ayaklı Şehir koordinatörlerinden Dr. Mine Yıldırım. 1 Haziran'da yayımlanan söyleşimizin devamı olan bu programda, Odman ve Yıldırım'ın sahadaki deneyimleri üzerinden 6 Şubat depremlerini atık, enkaz ve moloz üzerinden tartışıyoruz.

Herkes İçin Mimarlık'ın her ayın üçüncü haftası Açık Mimarlık'ta yürüttüğü serinin bu ayki programında konuklarımız Adana Mimarlar Derneği üyeleri Sabri Tunç ve Emrah Güllüoğlu. Adana, mimarlık, dernek ve 6 Şubat depremleri konularında konuşuyoruz.