Spitsbrekers | BNR

Het adviesbureau bekeek de impact van de coronamaatregelen op de verkeersdrukte in Nederland. Daarbij valt op dat de persconferenties van premier Rutte grote impact hebben. Donderdag 12 maart riep Rutte op om zoveel mogelijk thuis te werken. 'De dag nadat Rutte dat zei, zagen we 20 procent minder verkeer op de autosnelwegen en was er eigenlijk geen sprake meer van file', zegt Marco de Baat van Goudappel Coffeng.

(Tekst gaat door onder de afbeelding)

Gedaald

Sindsdien is dankzij het thuiswerken de verkeersdrukte steeds verder gedaald. De cijfers liegen niet. 'Op de snelwegen zien we in het weekend tot wel 65% minder verkeer. Op werkdagen is het ongeveer 50%, een halvering. 99% van de files is weg', zegt De Baat. Aan de hand van deze gegevens concludeert hij dat met 1% minder verkeer de filedruk met 3% afneemt. 'Met 20% minder verkeer kun je de doorstroming op wegen behoorlijk verbeteren.'

Fileprobleem

Door de coronamaatregelen is het fileprobleem (voor even) geen probleem meer, maar kunnen we dat ook na de crisis vasthouden? Het antwoord op die vraag is momenteel lastig te geven. Bedrijven spelen volgens De Baat een belangrijke rol om ook in de toekomst het thuiswerken te ondersteunen.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Ook als je thuiswerkt heeft een werkgever een zorgplicht. Volgens arbeidsrechtadvocaat Hans Kamerbeek zijn de arboregels minder strikt, maar wel belangrijk genoeg om na te leven. En daarom adviseert hij bedrijven goede afspraken te maken met werknemers. 'De belangrijkste afspraak is denk ik dat er vastgelegd wordt dat je samen hebt gekeken naar een veilige thuiswerkplek', zegt hij.

Modelbrief

Kamerbeek heeft een speciale modelbrief gemaakt waarin bedrijven afspraken kunnen vastleggen. Het gaat onder andere om arbo-richtlijnen, werkuren, meubilair en meer. De advocaat benadrukt dat het van belang is om toe te zien op de afspraken die je maakt. Hij vreest dat bedrijven dat niet altijd doen. 'Daarmee laat je wel een heleboel mensen een beetje aan hun lot over', zegt hij.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Anders roosteren, speciale probeerweken voor elektrische (bak)fietsen en de Gafilevrij-actie. Het zijn enkele initiatieven van Groningen Bereikbaar. Het collectief van bedrijven en organisaties wil de filedruk in de stad verminderen en met succes. 'We hebben hier minder files dan vijf jaar geleden, ondanks dat het drukker is geworden in het verkeer', zegt Wilko Huyink, directeur van Groningen Bereikbaar.

Lees ook | Leerlingen Alfa Collega mijden ochtendspits

P+R

Groningen Bereikbaar maakt ook gebruik van P+R-terreinen rondom de stad, waar plaats is voor 3500 auto's. 'Binnen een kwartier ben je in het centrum', zegt Huyink. Onder meer werknemers van bouwbedrijf Jurriëns Noord parkeren daar hun bestelbus. Ze hoeven niet te sjouwen met bouwmaterialen. 'Die belemmeringen hebben we weggenomen', zegt vestigingsleider Henri Pannekoek. Parkeren buiten de stad scheelt volgens hem tijd en het kost minder geld.

Groningen Bereikbaar maakt kans op de 'Spitsbreker van het jaar'-award. Een overzicht van de genomineerde bedrijven vind je hier.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Spitsbrekers organiseerde afgelopen najaar de BNR Thuiswerkdag. Meer dan 200 bedrijven deden mee. 'We hebben thuiswerken weer op de kaart gezet. We wilden laten zien dat het een goede oplossing is voor het fileprobleem. Maar ik geef toe: het is extreem dat momenteel miljoenen mensen gedwongen moeten thuiswerken', zegt projectleider Noud Broekhof van Spitsbrekers.

Lees ook | Thuiswerken doe je zo

Stelling

De uitzonderlijke situatie laat volgens Broekhof zien dat Nederlanders wel thuis kunnen werken als het moet. Maar wat gebeurt er als de coronacrisis straks voorbij is? Vervallen we dan weer in oude gewoontes?

Spitsbrekers vroeg aan BNR-volgers of ze na de coronacrisis vaker thuis gaan werken:

Risico

Experts verwachten dat het aantal thuiswerkers na de crisis zal toenemen. Maar verkeerspsycholoog Gerard Tertoolen, tevens jurylid van Spitsbrekers, plaatst wel een kanttekening: 'Straks moet iedereen elkaar weer spreken in overleggen en dat was één van de veel gehoorde argumenten om niet thuis te werken, want dan zie je je collega's niet meer. Nu kun je ze niet zien, dus is het vrij makkelijk. Straks wel en dan is er ook een risico dat men weer terugvalt in oude gewoonte.'

See omnystudio.com/listener for privacy information.

'We proberen zoveel mogelijk mensen niet met de auto te laten reizen', zegt duurzaamheidsmanager Remco Neumann van Havenbedrijf Rotterdam. Twee jaar geleden werd een belangrijke verandering doorgevoerd in het mobiliteitsbeleid. 'We hebben simpelweg het parkeertarief verhoogd van 34 euro per maand naar 110 euro per maand.'

Belonen

Parkeren werd duurder, maar Havenbedrijf Rotterdam heeft de OV- en fietsregeling juist aantrekkelijker gemaakt voor het personeel. 'We belonen fietsers met een hogere kilometervergoeding en trapperspunten, waarmee ze cadeau's kunnen kopen. OV-reizigers hebben we beloond door een OV-jaarkaart van de zaak te geven, die ze ook privé mogen gebruiken', zegt Neumann.

Blij

De aanpassing in het mobiliteitsbeleid heeft effect. Volgens Neumann heeft er een verschuiving plaatsgevonden, hoewel werknemers in het begin wel moesten wennen. 'Op dat moment vonden mensen het natuurlijk niet leuk. Ze voelden zich uit de auto gejaagd, maar als je nu aan mensen vraagt hoe ze het ervaren dan is negen van de tien ontzettend blij dat ze die stap hebben gezet.'

Havenbedrijf Rotterdam maakt kans op de 'Spitsbreker van het jaar'-award. De komende weken is iedere dinsdag in de BNR Ochtendspits een reportage bij één van de genomineerde bedrijven te horen.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

'Ik denk dat het verkeer misschien beter kan doorstromen als de snelheid lager is', zegt Victor Knoop, universitair hoofddocent verkeersdynamica aan de TU Delft. 'Je krijgt een file als er meer mensen de weg over willen dan erover kunnen. Dat laatste wordt misschien een klein beetje verhoogd als er een lagere maximumsnelheid geldt.'

Verlaging

Onderzoek uit Duitsland wijst uit dat een verlaging van de maximumsnelheid van 130 naar 100 kilometer per uur de capaciteit van een snelweg 1 à 2 procent verbetert. Dat kan volgens Knoop het verschil maken op snelwegen waar je door drukte vaak 80 rijdt. 'Maar er zullen nog steeds files staan op drukke wegen', zegt hij.

Onderzoek

De TU Delft gaat onderzoeken welk effect de verlaging van de maximumsnelheid heeft. 'We hebben het onderzoek in de steigers staan', zegt Knoop. De eerste resultaten worden ergens de komende maanden verwacht.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De toename van het reistijdverlies komt vooral doordat automobilisten vorig jaar meer kilometers aflegden. 'En daardoor is het gewoon veel drukker op de weg, waardoor we vaker in de file staan', zegt projectleider Noud Broekhof van Spitsbrekers. De filejaarzwaarte is volgens de rapportage met ruim 14 procent gestegen. Files beginnen bovendien eerder op de dag en zijn langer.

A20

Drukte op de weg (hoge intensiteit) blijft de belangrijkste oorzaak van files. Reguliere spitsfiles veroorzaken bijna driekwart van de filezwaarte, gevolgd door ongevallen en incidenten. Automobilisten stonden het meest in de file op de A20 bij Rotterdam tussen Crooswijk en het Terbregseplein.

Spitsbrekers

Met Spitsbrekers probeert BNR ondernemend Nederland weer in beweging te krijgen. Files kosten tijd, geld en zorgen voor stress. 'We willen laten zien dat het ook anders kan. Werk eens een dag thuis. Begin eerder of juist later. Reis anders naar je werk als dat kan, bijvoorbeeld met de fiets of het openbaar vervoer', zegt Broekhof.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Jeff Tulp is één van de monteurs die met de e-bakfiets door het centrum van Amsterdam rijdt. 'Ik ben nu een stuk mobieler en verplaats me veel makkelijker door de grachtengordel', zegt hij. Het heeft volgens hem weinig gevolgen voor de werkzaamheden die hij moet uitvoeren. 'In vergelijking met een bus heb je wel een beperkte voorraad, maar in principe heb ik alle onderdelen die ik nodig heb bij me.'

Grote impact

Feenstra speelt met de e-bakfiets in op onverwachte files. Die hebben grote impact op de dagplanning van monteurs. Ze zijn met de bus in de stad soms drie keer zo lang bezig. Met de bakfiets mijden monteurs de spits. 'Dat betekent geen files, herrie, uitlaatgassen, onnodig rondjes rijden of parkeerproblemen meer', zegt het installatiebedrijf.

Pilot

Vooralsnog gaat het in Amsterdam om een pilot met twee elektrische bakfietsen. 'We kunnen spreken van een succes. Er komt nog een bakfiets bij en twee tuktuks', zegt Tulp. Feenstra sluit niet uit dat monteurs in meerdere steden met een bakfiets gaan rijden.

Feenstra maakt kans op de 'Spitsbreker van het jaar'-award. De komende weken is iedere dinsdag in de BNR Ochtendspits een reportage bij één van de genomineerde bedrijven te horen.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Luxemburg is het eerste land in de wereld waar burgers gratis kunnen reizen. Volgens vervoerseconoom Erik Verhoef zijn er eerder al voorstellen en experimenten gedaan met gratis OV. 'Helemaal wereldvernieuwend is het niet, maar het is wel een opmerkelijke stap. Het roept natuurlijk de vraag op of dat ook voor Nederland een goed idee kan zijn.'

Omslachtig

Verhoef vindt dat Nederland het voorbeeld van Luxemburg niet moet volgen. 'Het is een omslachtige manier om iets aan de files te doen', zegt hij. Om mensen echt uit de auto te krijgen, is het maar een zeer beperkt effectieve maatregel.'

Verhoef noemt drie redenen:

1. Het aantal files neemt de laatste jaren alleen maar toe. Automobilisten die het openbaar vervoer als een goed alternatief zien, zijn volgens hem al eerder overgestapt.

2. Het OV kampt met capaciteitsproblemen in de ochtend- en avondspits. Bussen, treinen, trams en metros zitten overvol.

3. Experimenten wijzen uit dat mensen in steden vooral van de fiets naar het openbaar vervoer overstappen.

Wat werkt wel?

De vervoerseconoom denkt dat het beter is om forenzen gericht een prikkel te geven, zodat ze hun reisgedrag veranderen. 'Het ligt veel meer voor de hand om het OV buiten de spits goedkoper te maken, zodat je reizigers een prikkel geeft om het tijdstip van de reis aan te passen.' De NS start deze zomer met een experiment waarbij jongeren die buiten de spits reizen flinke korting krijgen.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Breek de Spits-podcast maakt onderdeel uit van Spitsbrekers, het project van BNR in strijd tegen de files. Meindert en Noud nemen onder meer een kijkje op Schiphol. Hoe blijft de luchthaven ondanks de vele passagiers en werknemers goed bereikbaar? En wordt de Noord/Zuidlijn doorgetrokken?

MaaS

Verder aandacht voor Mobility as a Service (MaaS), het toverwoord in de leasebranche. Het mobiliteitsconcept knoopt verschillende diensten aan elkaar in één applicatie. De heren praten over Tripps en ALD move.

Hyperloop

Reizen we in de toekomst in minder dan een kwartier van Amsterdam naar Eindhoven? Als het aan de Delftse start-up Hardt Hyperloop ligt wel. Op het terrein van de TU Delft ontwikkelen ze de technologie. Hoe werkt het? Is dit de toekomst?

Volg Breek de Spits-podcast

Abonneer je hier op de nieuwe Breek de spits-podcast.

See omnystudio.com/listener for privacy information.